نارسایی حاد کلیوی

نارسایی حاد کلیه در سالمندان

کلیه­ ها، دو عضو کوچک اما بسیار مهم در بدن ما انسان­ها هستند. این اندام­های لوبیایی شکل نقش بسزایی در عملکرد سایر ارگان­ها و به طور کلی حفظ سلامتی عمومی بدن ایفا می کنند. به طوری که برای ادامه حیات به حداقل یک کلیه سالم نیاز داریم. اما اگر حواسمان نباشد ممکن است کلیه دچار مشکل شده و منجر به بروز بیماری­های مختلف گردد. انواع بیماری­های کلیوی که از جمله شایع ترین بیماری­ها در جامعه هستند، سالمندان را بیش از سایرین تهدید می کنند. نارسایی حاد کلیوی یکی از خطرناک ترین بیماری­های مربوط به کلیه است که در ادامه به بررسی آن می پردازیم.

نارسایی کلیه چیست و چگونه ایجاد می شود؟

کلیه ها را می توان به فیلتری تشبیه کرد که مواد زاید و دفعی بدن را به ادرار ترشح کرده و از این طریق بدن را پاکسازی می کنند. علاوه بر آن، در دفع آب اضافی بدن، تنظیم تعادل اسید و باز، هورمون سازی، تنظیم فشار خون و ساخت ویتامین D و حتی خون سازی نیز بسیار مؤثرند.

بیماری نارسایی حاد کلیوی به حالتی گفته می شود که عملکرد کلیه به صورت ناگهانی در عرض یک یا چند روز دچار اختلال شده و یا حتی از کار بیفتد. در این صورت بدون شک مواد زاید و سمی که می بایست از طریق ادرار دفع می شدند دوباره به خون بازگشته و جان سالمند را به خطر می اندازد. منشأ این بیماری ممکن است مربوط به اختلالات پیش کلیوی، پس کلیوی و یا اختلالات درون کلیه باشد. برخی از این اختلالات به شرح زیر می باشند.

علل بروز بیماری نارسایی حاد کلیه

• اختلالات پیش کلیوی (Pre Renal):

  این اختلالات مربوط به اندام هایی می شوند که قبل از کلیه قرار گرفته اند و شامل بیماری ها یا مشکلاتی هستند که مانع خون رسانی صحیح به کلیه ها می گردند. بیماری های قلبی و عروقی نظیر حمله قلبی، کاهش فشار خون، اختلالات کبد، تشنگی و کم آبی شدید بدن، آنافیلاکسی (واکنش شدید آلرژیک)، از دست دادن مقدار زیادی خون و یا مایعات بدن، مصرف برخی از داروها مانند داروهای فشار خون و سوختگی های شدید از جمله این اختلالات به شمار می روند.

• اختلالات کلیوی (Intra Renal):

گاه ممکن است بافت کلیه ها دچار آسیب شوند و بیماری نارسایی حاد کلیوی در اثر این آسیب های مستقیم به کلیه بروز پیدا کند. تشکیل لخته خون در درون رگ های مربوط به کلیه و یا رسوب چربی در داخل آنها که منجر به انسداد عروق کلیوی می شوند از جمله مهمترین این اختلالات هستند. تجزیه سلول های تومور و یا حتی بافت ماهیچه ای که می تواند منجر به پخش سموم خطرناک در کلیه گردد و همچنین بیماری هایی از قبیل اسکلرودرمی، لوپوس، سندروم اورمیک همولیتیک و گلومرونفریت از جمله دیگر اختلالات کلیوی هستند که می توانند منجر به نارسایی کلیه در سالمندان گردند.

• اختلالات پس کلیوی (Post Renal):

کلیه ها، ادرار را از طریق حالب به سمت مثانه هدایت می کنند. چنانچه هر کدام از اندام های پس کلیوی دچار آسیب یا انسداد شوند می توانند منجر به ایجاد اختلال در عملکرد کلیه شده و در نهایت بیماری نارسایی حاد کلیوی را ایجاد نماید. سرطان دهانه رحم در زنان و سرطان پروستات در مردان، ایجاد لخته خون در مجاری ادراری، سرطان مثانه و سرطان روده بزرگ از جمله عواملی هستند که در صورت عدم کنترل می توانند منجر به بروز نارسایی حاد کلیوی گردند.

علائم نارسایی حاد کلیه در سالمندان

متأسفانه بیماری نارسایی حاد کلیوی در مراحل اولیه علائمی ندارد. به همین دلیل ممکن است زمانی شروع به خودنمایی کند که به میزان زیادی در بدن فرد پیشرفت کرده و بافت کلیه ها از بین رفته باشد. این بیماری اغلب در طی آزمایشات خون و ادراری که جهت چک آپ سلامتی یا کنترل بیماری های دیگر انجام می شود شناسایی می گردد. از آنجا که سلامت بسیاری از ارگان های بدن همچون قلب، ریه ها، دستگاه گوارش و.. به شدت وابسته به عملکرد صحیح کلیه ها در پاکسازی خون است، نارسایی حاد کلیوی می تواند علائم متعددی از خود نشان دهد. پرستار سالمند در منزل می تواند به سرعت متوجه این علائم شود. این علائم ممکن است به شکل بیماری های قلبی، ریوی، گوارشی، عصبی و.. ظاهر شوند.  برخی از علائم شایع این بیماری عبارتند از:

• مشکلات ادراری مانند کم شدن میزان ادرار دفعی از کلیه ها یا مشاهده خون در آن
• دفع پروتئین توسط کلیه ها و ادرار کف آلود
• تنگی نفس و درد قفسه سینه
• خستگی و ضعف شدید
• تهوع و استفراغ
• اسهال
• افسردگی
• عوارض پوستی مانند خشکی و خارش پوست، رنگ پریدگی و یا خون مردگی
• کاهش اشتها
• تورم دست و پاها
• فشار خون بالا
• عفونت مجاری ادراری و سوزش ادرار