سکته مغزی
آنچه درباره سکته مغزی نمی دانید
سکته مغزی چیست و چگونه اتفاق می افتد؟با توجه به پیشرفت هایی که در زمینه پزشکی
صورت گرفته است اما سکته مغزی دومین عامل مرگ و میر و یکی از دلایل معلولیت ها و ناتوانی
ها در سراسر جهان است.سکته مغزی معمولا زمانی اتفاق می افتد که خون رسانی به بخشی از مغز
قطع شود و یا کاهش یابدچرا که این وضعیت مانع از دریافت اکسیژن و مواد مغذی به مغز
می شود. در چنین شرایطی سلول های مغز در عرض چند دقیقه شروع به مردن می کنند.به همین
دلیل سکته مغزی یک وضعیت اورژانسی پزشکی محسوب می شود و درمان سریع آن بسیار مهم
است.می توانید علت سرگیجه خود را با پزشک متخصص مغز و اعصاب در میان بگذاریدو از
وضعیت خود جویا شوید.
اصولا اقدامات اولیه به موقع می تواند آسیب مغزی و سایر عوارض را کاهش دهد.
انواع سکته های مغزی از خفیف تا شدید
انواع سکته مغزی به سه دسته تقسیم می شوند حمله اسکمیک گذرا است،سکته مغزی
ایسکمیک یا انسدادی و سکته مغزی هموراژیک .اصولا نوع سکته مغزی بر روند درمان و بهبودی
بیمار تاثیر می گذارد. در ادامه به جزئیات هر کدام می پردازیم.
حمله ایسکمی گذرا
حمله ایسکمی گذرا که اغلب TIA یا ministroke نامیده می شود .هنگامی رخ می دهد که
جریان خون در مغز به طور موقت در اثر لخته خون مسدود می شود .علائم آن شبیه علائم سکته
کامل می باشند اما به طور موقتی هستند و پس از چند دقیقه یا چند ساعت به علت حرکت لخته
خون و بر طرف شدن انسداد،از بین می روند طبق آمار cdc بیش از یک سوم افراد که tia را
تجربه می کنند و تحت درمان قرار نمی گیرند،در طی یک سال پس از آن دچار سکته مغزی کامل
می شوند .پس باید به سرعت به فکر ذرمان اساسی بود.
سکته مغزی ایسکمیک
در طی سکته ایسکمیک، شریان‌های خونرسان به مغز باریک و یا مسدود می‌شوند. این انسداد معمولا در اثر لخته شدن خون ایجاد می‌شود. همچنین می‌تواند در اثر ظهور پلاک در اثر تصلب شرایین (گرفتگی عروق در اثر رسوب چربی) اتفاق افتد. دو نوع متداول از سکته مغزی ایسکمیک شامل سکته ترومبوتیک و سمته آمبولیک می‌باشد. در نوع آمبولیک لخته خونی که در قسمت‌های دیگر بدن تشکیل شده؛ به سمت مغز حرکت می‌کند. طبق آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا (CDC)، ۸۷ درصد سکته‌های مغزی از نوع ایسکمیک یا انسدادی است.
سکته هموراژیک
سکته مغزی هموراژیک زمانی اتفاق می‌افتد که شریان مغز پاره شود و یا خون آن نشت پیدا کند. در نتیجه این شرایط، خون حاصل باعث بروز فشار اضافی در جمجمه شده؛ مغز را متورم می‌کند و به سلول‌ها و بافت‌های مغز آسیب می‌رساند. طبق آمار انجمن قلب آمریکا، حدود ۱۳ درصد سکته‌های مغزی از این نوع است. اصولا پارگی عروق مغز در اثر آنوریسم عروق (برجستگی بخشی از دیواره رگ در اثر ضعیف شدن دیواره به دلایل مختلف مانند فشار خون بالا) یا یک بیماری به نام ناهنجاری شریانی که در آن اتصال غیرطبیعی بین وریدها و شریان‌ها وجود دارد؛ رخ می‌دهد. از دیگر دلایل آن می‌توان به مصرف بیش از حد داروهای ضد انعقاد خون، تروما (مانند تصادف رانندگی)، رسوب پروتئین در دیواره رگ‌های خونی که منجر به ضعیف شدن دیواره رگ‌ها می‌شود (آنژیوپاتی آمیلوئید مغزی) و حتی بروز سکته مغزی ایسکمیک؛ اشاره کرد.
علل بروز سکته مغزی در سنین مختلف
علت بروز سکته مغزی در سنین مختلف، به نوع سکته مغزی بستگی دارد که در بالا به آن‌ها اشاره شد. عوامل بسیاری می‌توانند خطر بروز سکته مغزی را در شما افزایش دهند. مواردی مانند:
- اضافه وزن یا چاقی
- کم تحرکی
- نوشیدن زیاد الکل
- استفاده از داروهای غیرقانونی مانند کوکائین و مت آمفتامین
- فشار خون بالای کنترل نشده
- سیگار کشیدن یا قرار گرفتن در معرض دود سیگار
- کلسترول بالای کنترل نشده
- دیابت
- بیماری آپنه انسدادی خواب
- بیماری‌های قلبی عروقی از جمله نارسایی قلبی، عفونت قلب، ریتم غیرطبیعی قلب
- داشتن سابقه شخصی یا خانوادگی از انواع سکته مغزی
- ابتلا به بیماری جدید کووید ۱۹
از آنجایی که درصد شیوع عوامل بالا در افراد ۵۵ سال به بالا بیشتر از افراد جوان است؛ احتمال بروز سکته مغزی در افراد میانسال و سالمندان بیشتر است. برای دریافت دکتر مغز و اعصاب دکتر محسن سلطانی و پیشگیری از آن با پزشکان پذیرش ۲۴ در ارتباط باشید. باید گفت خطر بروز سکته مغزی طبق آمار در مردان بیشتر از زنان است. زنان معمولاً به علت فیزیولوژی متفاوت خود، در سنین بالاتر دچار این عارضه می‌شوند و به همین دلیل احتمال مرگ در اثر سکته مغزی در آن‌ها بیشتر از مردان است. از طرفی استفاده از قرص‌های ضدبارداری یا هورمون‌درمانی که شامل استروژن است و اصولا برای خانم‌ها انجام می‌شود؛ خطر سکته را افزایش می‌دهد. از احتمال بروز سکته در کودکان به علت چاقی و عدم تحرک غافل نشوید. بخصوص اگر سابقه خانوادگی داشته باشند.
علائم سکته مغزی
برخی از گزینه‌های درمانی اگر بلافاصله پس از شروع سکته مغزی استفاده شوند، بسیار موثر خواهند بود. پس دانستن علائم سکته مغزی بسیار مفید است تا بتوانید به سرعت عمل کنید. به طور کلی علائم رایج سکته مغزی عبارتند از:
- فلج‌شدگی اندام‌ها
- بی‌حسی یا ضعف در بازو، صورت و پا، به ویژه در یک طرف بدن
- مشکل در گفتار یا درک گفتار
- گیجی
- مبهم صحبت کردن
- مشکلات بینایی مانند مشکل در بینایی یک یا هر دو چشم با تاری دید و دوبینی
- مشکل در راه رفتن
- از دست دادن تعادل یا هماهنگی
- سرگیجه
- سردرد شدید و ناگهانی با علت نامعلوم
سکته مغزی نیاز به مراقبت‌های اورژانس پزشکی دارد. اگر فکر می‌کنید شما یا شخص دیگری طبق علائم ذکر شده سکته کرده‌اید؛ بلافاصله از کسی بخواهید با 115 تماس بگیرد. درمان سریع، کلید اصلی پیشگیری از بروز آسیب مغزی دائم یا موقت، ناتوانی یا معلولیت طولانی‌مدت و حتی مرگ است.
علائم سکته مغزی در زنان
در حالی که برخی از علائم سکته مغزی در زنان و مردان یکسان است؛ اما احتمال بروز برخی از آن‌ها در زنان بیشتر است. علائم سکته مغزی که بیشتر در زنان رخ می‌دهد شامل موارد زیر است:
- حالت تهوع یا استفراغ
- توهم
- درد
- ضعف عمومی
- تنگی نفس یا مشکلات تنفس
- غش کردن یا از دست دادن هوشیاری
- تشنج
- گیجی و عدم امکان پاسخگویی
- تغییرات رفتاری ناگهانی به ویژه افزایش تحریک‌پذیری
علائم سکته مغزی در مردان
علائم سکته مغزی که بیشتر در مردان رخ می‌دهد شامل موارد زیر است:
- افتادگی و فلج موقتی یک طرف صورت
- تکلم نامفهوم، مشکل در گفتار و در درک سایر گفتارها
- ضعف عضلانی در یک طرف بدن
عوارض رایج سکته مغزی
بسته به اینکه در اثر سکته کدام قسمت از مغز تحت تأثیر قرار بگیرد، گاهی معلولیت موقت یا دائمی ایجاد می‌شود. از دیگر عوارض آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ممکن است از یک طرف بدن فلج شوید (فلجی یک طرفه بدن) و یا کنترل برخی از عضلات یک طرف صورت یا یک بازوی خود را از دست دهید.
- سکته مغزی ممکن است بر کنترل عضلات دهان و گلو تأثیر بگذارد و صحبت کردن، بلعیدن یا غذا خوردن را برای شما دشوار کند. همچنین ممکن است در گفتار یا حتی درک آن مشکل داشته باشید.
- بسیاری از افرادی که دچار سکته مغزی شده‌اند، با مشکل از دست دادن حافظه روبه رو می‌شوند. بعضی ممکن است در تفکر، استدلال، قضاوت و درک مفاهیم مشکل داشته باشند.
- افرادی که سکته می‌کنند؛ ممکن است در کنترل احساسات خود مشکل بیشتری داشته باشند یا حتی ممکن است دچارافسردگی شوند.
- درد، بی‌حسی یا سایر احساسات غیرمعمول ممکن است در قسمت‌های مختلف بدن تحت تأثیر سکته مغزی ایجاد شود.
- افرادی که سکته کرده‌اند معمولا در نظافت و انجام کارهای روزمره به کمک نیاز دارند.
بهترین روش پیشگیری از بروز سکته مغزی
کنترل فاکتورهای خطر سکته مغزی، پیروی از توصیه‌های پزشک و اتخاذ یک سبک زندگی سالم بهترین اقداماتی هستند که می‌توانید برای پیشگیری از بروز سکته مغزی انجام دهید. از نظر پزشکان، بسیاری از راهکارهای پیشگیری از سکته مغزی همان راهکارهای پیشگیری از بیماری‌های قلبی هستند. راهکارهایی مانند:
- کنترل فشار خون بالا و مدیریت دیابت تحت نظر پزشک
- کاهش مصرف غذاهای حاوی کلسترول و چربی اشباع شده بالا
- ترک مصرف دخانیات
- حفظ وزن سالم
- خوردن مداوم رژیم غذایی غنی از میوه و سبزیجات
- ورزش منظم
- عدم نوشیدن الکل
- درمان بیماری آپنه انسدادی خواب (OSA)
- پرهیز از مصرف داروهای غیرقانونی
سکته مغزی در کودکان
سکته مغزی کودکان یک بیماری نادر است که سالانه ۴۰۰۰ نوزاد تازه متولد شده و ۲،۰۰۰ کودک را در جهان درگیر می‌کند. به همین دلیل یکی از ۱۰ علت اصلی مرگ‌و‌میر در کودکان است. علت بروز آن دقیقا مانند بزرگسالان ناشی از جریان خون ناکافی یا خونریزی بیش از حد در مغز است. در نهایت می‌تواند باعث ناتوانی عصبی با خطر طولانی‌مدت اختلال شناختی و حرکتی در کودکان و نوزادان شود. از دلایل اصلی بروز آن در کودکان می‌توان به بیماری قلبی، مشکلات در رگ‌های خونی تأمین‌کننده مغز، اختلالات لخته شدن خون و بیماری کم‌خونی داسی‌شکل اشاره کرد.
سکته مغزی در سالمندان
طبق آمار، احتمال بروز سکته مغزی با افزایش سن افزایش می‌یابد. به طوری که امروزه تقریباً ۵۰٪ از کل سکته‌های مغزی در افراد بالای ۷۵ سال و ۳۰٪ در افراد بالای ۸۵ سال رخ می‌دهد. پس باید سالمندان سبک زندگی سالمی به کار بگیرند، تحت نظر پزشک باشند و مدام چکاب انجام بدهند و به طور کل با رعایت نکات پیشگیری ذکر شده از خود محافظت کنند. چرا که نباید فراموش کرد که بدن یک سالمند به اندازه یک فرد جوان، قدرت تحمل عوارض سکته مغزی و بازیابی دوباره را ندارد. پزشکان حاضر در پذیرش ۲۴ می‌توانند در این زمینه به سالمندان عزیز خدمات لازم را بدون نیاز به مراجعه حضوری ارائه بدهند.
روش‌های درمان سکته مغزی
ارزیابی مناسب پزشکی و درمان سریع، برای بهبودی از سکته مغزی حیاتی است. نوع روش‌های درمانی سکته مغزی به نوع آن بستگی دارد:
نحوه درمان سکته ایسکمیک و TIA
- تجویز داروهای ضد پلاکت و ضد انعقاد خون
- تجویز داروهای تجزیه‌کننده لخته خون
- ترومبکتومی مکانیکی که در طی آن پزشک یک کاتتر را به یک رگ خونی بزرگ در داخل سر وارد می‌کند. سپس از دستگاهی برای بیرون آوردن لخته از رگ و گاهی قرار دادن استنت برای حمایت از دیواره‌های شریان استفاده می‌شود. این عمل جراحی در صورتی موفقیت‌آمیز است که ۶ تا ۲۴ ساعت پس از شروع سکته مغزی انجام شود.
- در موارد نادری که سایر روش‌های درمانی موثر نیستند، پزشک ممکن است از جراحی باز برای برداشتن لخته خون و پلاک از شریان‌ها استفاده کند.
نحوه درمان سکته هموراژیک
- تجویز داروهایی برای کاهش فشار مغز و جلوگیری از تشنج و انقباض رگ‌های خونی
- استفاده از روش کویلینگ که در آن پزشک یک لوله را در محل عروقی که در حال خونریزی است قرار می‌دهد.
- برای جلوگیری از خونریزی بیشتر، جراح ممکن است گیره کوچکی را در قسمت آنوریسمی که هنوز خونریزی نکرده یا خونریزی آن متوقف شده قرار دهد.
- ممکن است برای کاهش فشار مغز پس از سکته مغزی، نیاز به جراحی باز کرانیوتومی باشد.
روش‌های توانبخشی
اصولا روش‌های توانبخشی بعد از بروز سکته، در چهار زمینه متمرکز هستند:
- گفتاردرمانی تحت نظر متخصص گفتاردرمان برای بهبود قدرت تکلم
- شناخت درمانی تحت نظر متخصص کاردرمانی برای بهبود مهارت‌های تفکر و استدلال
- یادگیری مهارت‌های حسی تحت نظر درمانگر برای بهبود ادراک حواس مختلف مانند درد و دما
- فیزیوتراپی تحت نظر فیزیوتراپیست برای بهبود قدرت و تعادل بدنی بخصوص رفع فلج یک طرف بدن
جهت هماهنگی جراح مغز و اعصاب 09194054393 تماس بگیرید
